Πίτσα

Η ιστορία της πίτσας ξεκινάει από την αρχαιότητα, όταν διάφοροι αρχαίοι πολιτισμοί παρήγαγαν πλατύφυλλα με γαρνιτούρες.

Η λέξη πίτσα καταγράφηκε για πρώτη φορά το 997 μ.Χ. στη Gaeta (πόλη της Ιταλίας κοντά στη Νάπολη) και διαδοχικά σε διάφορα μέρη της Κεντρικής και Νότιας Ιταλίας. Αυτό άλλαξε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν συμμαχικά στρατεύματα που σταθμεύουν στην Ιταλία ήρθαν να απολαύσουν πίτσα μαζί με άλλα ιταλικά φαγητά.

Άλλα καταγεγραμμένα τρόφιμα παρόμοια με την πίτσα που έχουν καταγραφεί από τη νεολιθική εποχή και σε όλη την αρχαία ιστορία είναι,:

• Ένα πλατύ ψωμί που έψηναν οι Αρχαίοι Έλληνες, που ονομαζόταν plakous, το οποίο ήταν αρωματισμένο με συστατικά όπως βότανα, κρεμμύδι και σκόρδο.

• Τον 6ο αιώνα π.Χ., οι στρατιώτες του στρατού των Περσών βασιλιά Ντάριους Α έψηναν κομμάτια από πλατύ ψωμί με τυρί και χουρμάδες πάνω στις ασπίδες που χρησιμοποιούσαν στις μάχες τους.

Η πίτσα είναι ένα φαγητό που αγαπάνε μικροί και μεγάλοι. Κατεψυγμένη, είτε σπιτική, στο δρόμο ή παραγγέλνοντάς την, απλή ή gourmet, η πίτσα ταιριάζει σε κάθε περίπτωση. Η περιστασιακή απόλαυση της είναι επιτρεπτή ακόμα κι από τους διαιτολόγους.

Τι γίνεται όμως όταν αποτελεί συχνό γεύμα στη διατροφή σου;

Η εμπορευματοποιημένη πίτσα, από εστιατόρια αλυσίδες μέχρι τις κατεψυγμένες από τα supermarket, προσφέρουν συνήθως μία μεγάλη ποικιλία από συνδυασμούς κρούστας και υλικών. Ένα τυπικό κομμάτι πίτσας (100 γρ) περιέχει 250 – 350 θερμίδες και 10 – 17 γρ λίπους. Αν προστεθεί πεπερόνι, λουκάνικο κλπ, αυξάνεται η θερμιδική πρόσληψη στις 500 περίπου θερμίδες ανά κομμάτι με 26 γρ λίπους. Η υψηλή περιεκτικότητα λίπους σε αυτές τις πίτσες προέρχεται κυρίως από κορεσμένα λιπαρά, τα οποία όταν προσλαμβάνονται σε μεγάλη ποσότητα αυξάνουν το σωματικό βάρος και τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών προβλημάτων.

Πιο συγκεκριμένα, ένα κομμάτι (100 γρ) πίτσας μαργαρίτα, περιέχει 272 θερμίδες, 33,5 γρ υδατανθράκων, 12,27 γρ πρωτεΐνης και 9,8 γρ λίπους από τα οποία τα 4,35 είναι κορεσμένα. Επίσης, περιέχει 1,8 γρ φυτικών ινών, 551 mg νατρίου και 22 mg χοληστερόλης όπως αναφέρεται από την εθνική βάση δεδομένων του Υπουργείου Γεωργίας των Η.Π.Α.

Εκτός από την υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και λίπος, οι εμπορευματοποιημένες πίτσες έχουν υψηλή συγκέντρωση σε νάτριο, με το κάθε κομμάτι να περιλαμβάνει 500 με 700 milligrams. Οι κατεψυγμένες πίτσες συνήθως περιλαμβάνουν πάνω από 900 milligrams νατρίου ανά κομμάτι. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει η ημερήσια πρόσληψη νατρίου να παραμένει κάτω από 1500 milligrams. Η συχνή απόλαυση μίας τέτοιου είδους πίτσας, οδηγεί στην υπέρβαση αυτού του ορίου, με αποτέλεσμα την κατακράτηση υγρών και την αύξηση του κινδύνου για υψηλή αρτηριακή πίεση.

Η βάση της πίτσας είναι αυτή που κάνει την διαφορά στις θερμίδες ανά κομμάτι. Μία λεπτή ζύμη από ένα κανονικό κομμάτι πίτσας μαργαρίτα έχει 230 θρμίδες, ενώ το ίδιο κομμάτι πίτσας με κανονική ζύμη έχει 285 θερμίδες και το ίδιο κομμάτι πίτσας με χοντρή ζύμη 312 θερμίδες.

Για να γίνει η απόλαυση της κατανάλωσης πίτσας πιο υγιεινή και πιο φιλική στα άτομα που προσέχουν τη διατροφή τους ή παρουσιάζουν προβλήματα υγείας (π.χ.: σακχαρώδη διαβήτη), επέλεξε η πίτσα να έχει κάποιο τυρί με μικρότερη περιεκτικότητα λιπαρών (π.χ.: μοτσαρέλα). Επίσης, διάλεξε από το μενού μία πίτσα με περισσότερα λαχανικά, ενώ απέφυγε υλικά όπως λιπαρά κρεατοσκευάσματα (πεπερόνι, μπέικον, κλπ). Αν πάλι σου αρέσει πολύ το κρέας στην πίτσα, προτίμησε γαλοπούλα ή κοτόπουλο. Τέλος, αν βρεις κάποιο εστιατόριο που να φτιάχνει πίτσα με ζύμη που παρασκευάζεται με ολικής άλεσης αλεύρι, προτίμησε την καθώς έτσι θα ελαχιστοποιήσεις την κατανάλωση των ραφιναρισμένων αλεύρων, που περιέχουν λιγότερες φυτικές ίνες και ανεβάζουν απότομα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα , οδηγώντας σε λιγούρα και υπερκατανάλωση τροφής.

Ο περιορισμός της κατανάλωσης εμπορευματοποιημένης πίτσας δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να καταναλώνεις πίτσα καθόλου. Η σπιτική εκδοχή της πίτσας μπορεί να ενσωματωθεί σε μία ισορροπημένη διατροφή. Αντικατέστησε το λευκό αλεύρι με ολικής ή για αυτούς που θέλουν να πειραματιστούν με αλεύρι από όσπρια, το κίτρινο γεμάτο λιπαρά τυρί με ένα της επιλογής σας, που έχει 11-19% λιπαρά, αρκετά λαχανικά και λιγότερο αλάτι.

Στην περίπτωση δυσανεξίας στη λακτόζη, μπορείς ακόμα να απολαμβάνεις την πίτσα, αν και περιέχει λακτόζη λόγω του τυριού. Το τυρί τείνει να έχει μικρότερη περιεκτικότητα σε λακτόζη από τα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα, λόγω των ενζύμων που χρησιμοποιούνται κατά την παρασκευή του.

Συνοψίζοντας, η πίτσα μπορεί να αποτελέσει μία υγιεινή επιλογή σε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής όταν αποφεύγονται το ραφηναρισμένο αλεύρι, τα γεμάτα λιπαρά τυριά και κρεατοσκευάσματα και τη θέση τους πάρουν, το αλεύρι ολικής άλεσης, η φρέσκια τριμμένη ντομάτα, το άπαχο κρέας, τα φρέσκα λαχανικά και το τυρί με χαμηλά λιπαρά και σίγουρα όλο αυτό το γεύμα συνοδεύεται πάντα με μία σαλάτα με φρέσκα λαχανικά εποχής.